Ẹc, mình ko biết upload tài liệu lên đâu, bạn nào biết chỉ mình với, mình đang học thẩm định tín dụng, mình cũng có một số bt và rất muốn we cg share để học tốt hơn!
Đây là nội dung bài giảng thẩm định tín dụng mình được học.
CHƯƠNG TRÌNH THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG
MỤC ĐÍCH.
Thẩm định là việc phân tích đánh giá lại toàn bộ các vấn đề liên quan đến việc cấp tín dụng cho khách hàng.
Như vậy mục đích cuối cùng của công tác thẩm định là hạn chế rủi ro trong quá trình cấp tín dụng.
YÊU CẦU.
THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG ĐƯỢC CHIA LÀM 3 PHẦN .
- PHẦN CHUNG
- THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG NGẮN HẠN
- THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TRUNG VÀ DÀI HẠN.
NỘI DUNG CHUNG NHẤT
THẨM ĐỊNH HỒ SƠ
+ Danh mục hồ sơ tín dụng
Danh mục hồ sơ tín dụng tùy theo từng doanh nghiệp có các loại hồ sơ khác nhau nhưng trong đó có đầy đủ các hồ sơ chính như sau:
- Hồ sơ pháp lý công ty
- Báo cáo tài chính
- Phương án kinh doanh hay dự án đầu tư
- Các giấy báo Nợ thuế, nợ Ngân hàng…
- Các hồ sơ về tài sản đảm bảo.
- Đơn đề nghị vay vốn.
- ….
+ Tính hợp lệ , và pháp lý của hồ sơ tín dụng
BÀI 1
THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG NGẮN HẠN
Caùc vaán ñeà troïng taâm caàn taäp trung phaân tích thaåm ñònh nhö sau :
* Thaåm ñònh Naêng löïc phaùp lyù cuûa khaùch haøng :
- Ngöôøi vay phaûi coù ñuû naêng löïc phaùp lyù theo quy ñònh cuûa phaùp luaät trong quan heä vay voán ngaân haøng.
- Ngoaøi ra thaåm ñònh xem khaùch haøng coù thuoäc “ ñoái töôïng ñöôïc vay voán”
- Ñoàng thôøi coøn kieåm tra tính phaùp lyù cuûa : “ ngöôøi ñaïi dieän phaùp nhaân”
* Tính caùch vaø uy tín cuûa khaùch haøng
- Tính caùch cuûa ngöôøi vay ñöôïc kieåm nghieäm qua nhöõng keát quaû trong quaù khöù, hieän taïi vaø chieán löôïc trong töông lai. Tính caùch ngöôøi ñöùng ñaàu phaùp nhaân coøn ñöôïc ñaùnh giaù baèng naêng löïc laõnh ñaïo vaø quaûn lyù.
- Uy tín khaùch haøng ñöôïc theå hieän döôùi nhieàu khía caïnh ña daïng nhö : chaát löôïng, giaù caû haøng hoùa, dòch vuï, saûn phaåm, möùc ñoä chieám lónh treân thò tröôøng cuûa saûn phaåm, chu kyø soáng cuûa saûn phaåm treân thò tröôøng, caùc quan heä kinh teá taøi chính, vay voán traû nôï vôùi khaùch haøng, baïn haøng vaø ngaân haøng.
• Muïc ñích cuûa vieäc vay voán.
- Duøng cho saûn xuaát kinh doanh
- Duøng mua nguyeân lieäu döï tröõ.
- Mua haøng xuaát khaåu
- Caùc muïc ñích khaùc…
• Taøi saûn ñaûm baûo
Trong cho vay ngắn hạn thì tài sản dảm bảo là yếu tố quan trọng, nên trong quá trình thẩm định cần chú trọng thẩm định kỹ tài sản đảm bảo.
1- Söï caàn thieát phaûi coù theá chaáp
2 – Caùc loaïi theá chaáp
3- Quy moâ theá chaáp
4- Ñaùnh giaù theá chaáp
5 - Taøi saûn theá chaáp
6- Theá chaáp trong moâi tröôøng laïm phaùt
7- Thu hoài theá chaáp
I - SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI COÙ THEÁ CHAÁP :
II- CAÙC LOAÏI THEÁ CHAÁP
1- Theá chaáp giaùn tieáp goàm :
- Giaáy chöùng nhaän nôï
- Uyû quyeàn , Baûo laõnh
2 - Theá chaáp tröïc tieáp
- Caàm coá
- Quyeàn giöõ vaät caàm coá
3 - QUY MOÂ THEÁ CHAÁP
Quy moâ theá chaáp phuï thuoäc vaøo khaû naêng caàm giöõ phaàn taøi saûn maø khaùch haøng ñem theá chaáp , vaø khaû naêng giöõ giaù cuûa taøi saûn duøng theá chaáp .
Hieän nay veà maët giaù trò thì moät taøi saûn ñem theá chaáp phaûi coù giaù trò > 30% soá tieàn caàn vay cuûa khaùch haøng .
4- ÑAÙNH GIAÙ THEÁ CHAÁP
Coâng vieäc phaân tích vaø ñaùnh giaù theá chaáp laø moät trong nhöõng coâng vieäc quan troïng nhaát ñoái vôùi Ngaân haøng trong cho vay ngaén haïn.
Taøi saûn : Nhaän ñònh
* Ñaát ñai . Thöôøng laø moät loaïi theá chaáp toát , ngoaïi tröø :
- Ñaát baùn nhieàu laøm giaûm giaù
- Khieáu naïi tranh chaáp ñaát coù theå xaûy ra
- Coù lieân quan ñeán vaán ñeà moâi tröôøng
- Naèm trong vuøng quy hoaïch töông lai cuûa
nhaø nöôùc .
* Baát ñoäng saûn Ñaây cuõng laø loaïi theá chaáp toát , tuy nhieân cuõng
coù nhöõng ngoïai leä nhö treân vaø coøn theâm :
- Tình traïng cuûa baát ñoäng saûn
- Muïc ñích söû duïng
- Taâm lyù cuûa ngöôøi tieâu thuï ( khi thanh lyù taøi
saûn .
* Haøng hoùa . Ñaây laø loaïi taøi saûn theá chaáp coù theå gaëp ruûi ro
- Hö hoûng .
- Loãi thôøi
- Chaäm luaân chuyeån
- Khoù ñaùnh giaù
Giaù trò theá chaáp muoán chuyeån thaønh tieàn ñeå trang traõi caùc khoaûn nôï phaûi leä thuoäc vaøo :
+ Hoaøn caûnh khieán phaûi giaûi ngaân theá chaáp
+ Tình traïng kinh teá
+ Ñieàu kieän thò tröôøng
+ Khaû naêng ñöôïc baùn ra treân thò tröôøng
5- RUÛI RO TRONG THEÁ CHAÁP .
Vôùi nhöõng nguyeân nhaân treân seõ daãn tôùi ruûi ro thì trong theá chaáp coøn coù nhieàu ruûi ro khaùc nhö :
+ Do caùn boä thaåm ñònh
+ Do thay ñoåi chính saùch
+ Coá tình löøa ñaûo töø ngöôøi theá chaáp .
• Tình hình taøi chính.
+ Ñoái vôùi doanh nghieäp vay laàn ñaàu.
Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp vay voán laàn ñaàu thì yeâu caàu phaûi cung caáp soá lieäu taøi chính, tình hình saûn xuaát kinh doanh trong 2 naêm gaàn nhaát.
Yeâu caàu:
- Phaûi coù laõi trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh.
- Khoâng thieáu thueá
- Chöa vay ôû toå chöùc taøi chính naøo
+ Ñoái vôùi doanh nghieäp vay thöôøng xuyeân.
Ñoái vôùi doanh nghieäp vay voán thöôøng xuyeân thì xem xeùt vieäc söû duïng voán, vieäc traû nôï vay coù ñaûm baûo ñuùng quy ñònh hay khoâng?
Phaân tích tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp.
Phaân tích chu chuyeån tieàn teä( Löu chuyeån tieàn teä)
BÀI 2
THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TRUNG VÀ DÀI HẠN
Ngoài việc thẩm định chung trong cho vay trung và dài hạn thì công việc chủ yếu tiếp theo là thẩm định dự án đầu tư.
Thaåm ñònh döï aùn ñaàu tö :
Cô sôû phaùp lyù cuûa döï aùn :Bao goàm
- Quyeát ñònh pheâ duyeät, giaáy pheùp ñaàu tö ( theo caùc caáp coù thaåm quyeàn).
- Hôïp ñoàng nhaäp khaåu, hôïp ñoàng vay voán nöôùc ngoaøi.
- Hôïp ñoàng uyû thaùc nhaäp khaåu ( neáu doanh nghieäp khoâng tröïc tieáp nhaäp khaåu).
- Hôïp ñoàng xaây laép.
- Giaáy pheùp nhaäp khaåu cuûa Boä Thöông Maïi.
- Giaáy tôø veà quyeát ñònh caáp ñaát, thueâ quyeàn söû duïng ñaát.
- Caùc giaáy tôø lieân quan ñeán vieäc thöïc hieän döï aùn nhö: keát quaû thaêm doø ñòa chaát, moâi tröôøng, taøi nguyeân. Giaáy pheùp khai thaùc caùc nguoàn löïc taøi nguyeân do Nhaø nöôùc quaûn lyù.
- Hôïp ñoàng baûo hieåm.
- Giaáy pheùp xaây döïng.
Söï caàn thieát cuûa döï aùn :
- Ñoái chieáu muïc tieâu cuûa ngaønh, ñòa phöông vaø caû nöôùc
- Lôïi ích cuûa döï aùn veà kinh teá, xaõ hoäi ñoái vôùi vieäc duy trì söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp .
Thaåm ñònh veà phöông dieän thò tröôøng cuûa döï aùn
Ñaùnh giaù toång quan veà nhu caàu saûn phaåm döï aùn :
- Taäp trung phaân tích quan heä cung caàu ñoái vôùi saûn phaåm, dòch vuï ñaàu ra cuûa döï aùn. Xaùc ñònh toång nhu caàu hieän taïi vaø döï ñoaùn nhu caàu töông lai ñoái vôùi saûn phaåm, öôùc tính möùc tieâu thuï gia taêng haøng naêm cuûa thò tröôøng noäi ñòa vaø khaû naêng xuaát khaåu saûn phaåm. Löu yù khaû naêng saûn phaåm döï aùn coù theå bò thay theá bôûi caùc saûn phaåm khaùc coù cuøng coâng duïng. Töø ñoù ñöa ra caùc keát luaän veà:
+ Söï caàn thieát phaûi ñaàu tö trong giai ñoaïn hieän nay
+ Söï hôïp lyù cuûa quy moâ ñaàu tö, cô caáu saûn phaåm
+ Söï hôïp lyù veà vieäc trieån khai thöïc hieän ñaàu tö .
- Treân cô sôû ñaùnh giaù toång quan veà quan heä cung caàu saûn phaåm cuûa döï aùn, caàn xem xeùt, ñaùnh giaù veà caùc thò tröôøng muïc tieâu cuûa saûn phaåm vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa saûn phaåm döï aùn treân thò tröôøng trong nöôùc vaø thò tröôøng ngoaøi nöôùc.
+ Thò tröôøng noäi ñòa: Caàn xem xeùt, ñaùnh giaù treân caùc maët sau: Hình thöùc, maãu maõ, chaát löôïng saûn phaåm cuûa döï aùn so vôùi caùc saûn phaåm cuøng loaïi treân thò tröôøng coù öu ñieåm gì khoâng ; Saûn phaåm coù phuø hôïp vôùi thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu thuï, xu höôùng tieâu thuï hay khoâng; Giaù caû so vôùi caùc saûn phaåm cuøng loaïi treân thò tröôøng coù reû hôn khoâng, coù phuø hôïp vôùi xu höôùng thu nhaäp, khaû naêng tieâu thuï hay khoâng.
+ Thò tröôøng nöôùc ngoaøi: Caàn xem xeùt, ñaùnh giaù treân caùc maët sau: Saûn phaåm coù ñaït ñöôïc caùc yeâu caàu veà tieâu chuaån ñeå xuaát khaåu hay khoâng ( tieâu chuaån chaát löôïng, veä sinh…); Quy caùch, chaát löôïng, maãu maõ, giaù caû coù nhöõng öu theá nhö theá naøo so vôùi caùc saûn phaåm cuøng loaïi treân thò tröôøng döï kieán xuaát khaåu; Thò tröôøng döï kieán xuaát khaåu coù bò haïn cheá bôûi haïn ngaïch khoâng ; Saûn phaåm cuøng loaïi cuûa Vieät Nam ñaõ thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng xuaát khaåu döï kieán chöa, keát quaû nhö theá naøo.
Ñoái töôïng, phöông thöùc tieâu thuï:
- Ñoái töôïng tieâu thuï saûn phaåm bao goàm khaùch haøng trong nöôùc vaø khaùch haøng ngoaøi nöôùc, ai laø khaùch haøng chuû yeáu.
- Phöông thöùc tieâu thuï saûn phaåm vaø maïng löôùi phaân phoái.
+ Phöông thöùc baùn buoân hay baùn leû
+ Maïng löôùi phaân phoái cuûa saûn phaåm döï aùn ñaõ ñöôïc xaùc laäp hay chöa, maïng löôùi phaân phoái coù phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng hay khoâng. Caàn löu yù trong tröôøng hôïp saûn phaåm laø haøng tieâu duøng, maïng löôùi phaân phoái ñoùng vai troø khaù quan troïng trong vieäc tieâu thuï saûn phaåm neân caàn ñöôïc xem xeùt, ñaùnh giaù kyõ. Caùn boä thaåm ñònh cuõng phaûi öôùc tính chi phí thieát laäp maïng löôùi phaân phoái khi tính toaùn hieäu quaû cuûa döï aùn.
+ Phöông thöùc baùn haøng traû chaäm hay traû ngay ñeå döï kieán caùc khoaûn phaûi thu khi tính toaùn nhu caàu voán löu ñoäng.
+ Neáu vieäc tieâu thuï chæ döïa vaøo moät soá ñôn vò phaân phoái thì caàn coù nhaän ñònh xem coù theå xaûy ra vieäc bò eùp giaù hay khoâng. Neáu ñaõ coù ñôn haøng caàn xem xeùt tính hôïp lyù, hôïp phaùp vaø möùc ñoä tin caäy khi thöïc hieän
- Ñaùnh giaù döï kieán khaû naêng tieâu thuï saûn phaåm cuûa döï aùn .
- Treân cô sôû hoà sô döï aùn vaø ñaëc tính kyû thuaät cuûa daây chuyeàn coâng ngheä, ñaùnh giaù khaû naêng ñaùp öùng hoaëc cung öùng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo cho döï aùn, caùc nhaø cung öùng nguyeân vaät lieäu ñaàu vaøo, chính saùch nhaäp khaåu ñoái vôùi nguyeân nhieân lieäu ñaàu vaøo. Phaân tích treân nhaèm muïc ñích keát luaän xem coù chuû ñoäng ñöôïc nguyeân nhieân lieäu ñaàu vaøo hay khoâng.
Thaåm ñònh tình hình caïnh tranh treân thò tröôøng:
- Xaùc ñònh theá maïnh cuûa saûn phaåm döï aùn so vôùi caùc saûn phaåm cuøng loaïi hieän coù treân thò tröôøng.
- Tình hình caïnh tranh hieän taïi, khaû naêng caïnh tranh trong töông lai, bieän phaùp taêng cöôøng söùc caïnh tranh cho saûn phaåm, doanh nghieäp söû duïng coâng cuï caïnh tranh naøo( chaát löôïng saûn phaåm , giaù caû, phöông thöùc baùn haøng). Tình hình nhaäp khaåu haøng hoaù cuøng loaïi, chính saùch thueá cuûa Vieät Nam vaø caùc nöôùc veà loaïi haøng hoaù naøy.
Thaåm ñònh Veà phöông dieän kyû thuaät:
Thaåm ñònh quy moâ döï aùn :
- Thaåm ñònh veà cô caáu, quy caùch cuûa saûn phaåm
- Coâng suaát döï kieán cuûa döï aùn laø bao nhieâu coù phuø hôïp vôùi khaû naêng taøi chính, trình ñoä quaûn lyù, ñòa ñieåm, thò tröôøng tieâu thuï hay khoâng.
Coâng ngheä vaø trang thieát bò:
- Sô ñoà, quy trình coâng ngheä, tính tieân tieán cuûa coâng ngheä.
- Lyù do ñeå choïn coâng ngheä hieän ñaïi.
- Phöông thöùc chuyeån giao coâng ngheä nhö theá naøo, coù ñaûm baûo cho chuû ñaàu tö naém baét vaø vaän haønh ñöôïc coâng ngheä hay khoâng.
- Thaåm ñònh soá löôïng, coâng suaát, quy caùch, chuûng loaïi, danh muïc maùy moùc thieát bò, tính ñoàng boä cuûa daây chuyeàn saûn xuaát.
- Giaù caû, phöông thöùc thanh toaùn, keát quaû ñaáu thaàu, xeùt thaàu, chæ ñònh thaàu ( neáu coù) .
Ñaùnh giaù veà nguyeân nhieân vaät lieäu vaø caùc yeáu toá ñaàu vaøo khaùc:
- Veà nguyeân nhieân vaät lieäu trong nöôùc : ñaùnh giaù veà soá löôïng, chaát löôïng, nguoàn cung caáp vaø ñieàu kieän cung caáp.
- Veà nguyeân nhieân vaät lieäu nhaäp ngoaïi : ñaùnh giaù veà soá löôïng, giaù, nguoàn cung caáp, ñieàu kieän cung caáp.
Caùc ñieàu kieän veà nhaân löïc, cô sôû haï taàng, moâi tröôøng:
Xem xeùt, ñaùnh giaù ñòa ñieåm coù thuaän lôïi veà maët giao thoâng hay khoâng, coù gaàn caùc nguoàn cung caáp, nguyeân vaät lieäu, ñieän, nöôùc vaø thò tröôøng tieâu thuï hay khoâng, coù naèm trong quy hoaïch hay khoâng .
Thaåm ñònh veà phöông aùn ñòa ñieåm:
Lyù do choïn ñòa ñieåm.
Cô sôû vaät chaát, haï taàng hieän coù cuûa ñòa ñieåm ñaàu tö nhö theá naøo, ñaùnh giaù so saùnh veà chi phí ñaàu tö so vôùi caùc döï aùn töông töï ôû ñòa ñieåm khaùc.
Quy moâ giaûi phaùp kieán truùc.
Keá hoaïch trieån khai döï aùn :
Khaû naêng quaûn lyù thi coâng cuûa chuû ñaàu tö
Lòch thi coâng.
Thaåm ñònh phöông dieän toå chöùc saûn xuaát vaø quaûn lyù :
Hình thöùc kinh doanh.
Moâ hình toå chöùc saûn xuaát, toå chöùc quaûn lyù cuûa doanh nghieäp vaø döï aùn.
Cô cheá ñieàu haønh, nhaân söï.
Thaåm ñònh phöông dieän kinh teá – taøi chính
Toång möùc ñaàu tö vaø nguoàn voán ñaàu tö :
- Toång voán ñaàu tö coù hôïp lyù hay chöa, toång voán ñaàu tö ñaõ tính ñuû caùc khoaûn caàn thieát.
- Toång döï toaùn sau khi thaåm ñònh laïi, giaûi thích neáu coù cheânh leäch (cheânh leäch do taêng tyû giaù hoái ñoaùi, do tính laïi laõi suaát caùc khoaûn vay thöïc teá ñaõ ñöôïc cam keát so vôùi döï tính ban ñaàu khi pheâ duyeät döï aùn …)
- Caân ñoái nguoàn voán ñaàu tö .
* Voán töï coù + huy ñoäng chieám tyû leä bao nhieâu ( tham gia vaøo giai ñoaïn naøo cuûa döï aùn ).
* Voán vay.
Caàn löu yù tính khaû thi cuûa töøng nguoàn voán hôïp thaønh vaø tieán ñoä tham gia cuûa caùc nguoàn voán.
Laäp baûng döï truø doanh thu – chi phí, laõi loã hoaëc keá hoaïch thu nhaäp:
- Chi phí vaø keát quaû saûn xuaát kinh doanh
- Coâng suaát vaø khaû naêng tieâu thuï
- Möùc khaáu hao theo quy ñònh hieän haønh cuûa Boä Taøi Chính.
- Tính laïi giaù thaønh, giaù baùn phuø hôïp vôùi thôøi ñieåm xin vay.
Tính toaùn caùc chæ tieâu hieäu quaû söû duïng voán :
- Tyû suaát sinh lôøi
Lôïi nhuaän tröôùc thueá
Tyû suaát sinh lôøi cuûa taøi saûn =
Toång taøi saûn coù
Lôïi nhuaän roøng
Tyû suaát lôïi nhuaän cuûa voán ñaàu tö =
Toång giaù trò voán ñaàu tö
- NPV
NPV = (B0 – C0) +(B1 – C1)/(1+r)1 +... +(Bn –Cn)/(1+r)n
Trong ñoù : B laø lôïi ích coù ñöôïc cuûa döï aùn qua töøng thôøi kyø
C laø chi phí boû ra ñeå thöïc hieän vaø duy trì hoaït ñoäng cuûa döï aùn
n laø thôøi gian hoaït ñoäng cuûa döï aùn ñöôïc xaùc ñònh töø 0 ->oo
r laø laõi suaát chieát khaáu
Bieåu thöùc 1/(1+r)n thöôøng goïi laø heä soá chieát khaáu cho naêm thöù n.
Ñaây laø heä soá quan troïng ñöôïc duøng phoå bieán ñeå tính toaùn khi thaåm ñònh döï aùn cho vay trung, daøi haïn.
- IRR
NPV1
IRR = i1 + (i1 – i2)
NPV1 + / NPV2/
Tính ñoä nhaïy cuûa döï aùn khi thay ñoåi caùc bieán soá quan troïng nhö giaù baùn, chi phí, saûn löôïng. Vaán ñeà quan troïng laø döïa vaøo kinh nghieäm thöïc teá, döï ñoaùn söï bieán ñoäng cuûa caùc yeáu toá phuø hôïp ñaëc thuø töøng döï aùn .
QUY TRÌNH THAÅM ÑÒNH TAØI CHÍNH
Laäp heä thoáng baûng bieåu goàm:
- Heä thoáng baûng “ Khoaûn muïc chi phí” vôùi soá lieäu goác
- Baûng Keá hoaïch Ñaàu tö cô baûn
- Baûng Keá hoaïch hoaït ñoäng
- Baûng Keá hoaïch thu nhaäp
- Baûng Keá hoaïch voán löu ñoäng
- Baûng keá hoaïch löu chuyeån tieàn teä
- Baûng Keá hoaïch Khaáu hao cô baûn
- Baûng keá hoaïch vay voán
- Baûng Phaân tích lôøi loã
- Baûng caùc chæ soá Taøi chính
- Baûng Keá hoaïch traû Nôï
Xöû lyù soá lieäu.
Thaåm ñònh phöông thöùc cho vay –traû nôï :
Phöông thöùc cho vay : Phöông thöùc vaø hình thöùc phaùt tieàn vay caên cöù HÑTD, caùc hôïp ñoàng, chöùng töø thanh toaùn, bieân baûn nghieäm thu.
Phöông aùn thu nôï:
- Nguoàn traû nôï haøng naêm ( töø khaáu hao, lôïi nhuaän, nguoàn khaùc).
- Thôøi gian cho vay .
- Thôøi gian thu nôï.
Thaåm ñònh bieän phaùp baûo ñaûm tieàn vay
- Hình thöùc baûo ñaûm tieàn vay ( theá chaáp, caàm coá, baûo laõnh…)
- Caùc ñieàu kieän ñaûm baûo tieàn vay theo cô cheá hieän haønh
- Giaù trò ñaûm baûo tieàn vay.
Phaân tích vaø döï baùo aûnh höôûng moâi tröôøng kinh doanh ñeán phöông aùn vay voán – traû nôï cuûa khaùch haøng
Caùn boä tín duïng phaûi toång hôïp vaø phaân tích caùc thoâng tin veà :
Thöïc traïng vaø vaán ñeà ñang xaûy ra trong caùc ngaønh haøng, maët haøng, lónh vöïc kinh doanh, dòch vuï maø ngaân haøng cho vay.
Caùc chæ soá kinh teá vó moâ cô baûn nhö : tyû leä laïm phaùt, laõi suaát cho vay, tình traïng thaát nghieäp , tyû giaù hoái ñoaùi...
Söï thay ñoåi cuûa heä thoáng phaùp luaät, chính saùch vó moâ trong thôøi gian cho vay.
Töø caùc thoâng tin treân ruùt ra nhaän xeùt, ñaùnh giaù khaû naêng thích öùng cuûa khaùch haøng ñoái vôùi nhöõng ñieàu kieän treân. Phaân tích vaø döï baùo veà chu kyù soáng cuûa saûn phaåm haøng hoùa, dòch vuï maø khaùch haøng söû duïng voán vay ngaân haøng ñeå ñaàu tö.
PHÂN TÍCH TÍN DỤNG
I- PHÂN TÍCH PHẦN PHÁP LÝ
Nếu người vay đủ pháp lý Ngân Hàng tìm thấy ở người vay “KHÔNG TRẢ KHÔNG ĐƯỢC”. Tư cách pháp lý biểu hiện ở từng loại doanh nghiệp nói chung như sau:
- Giấy quyết định thành lập của cơ quan có thẩm quyền (con dấu, chữ ký…) chú ý xí nghiệp liên hiệp do Trung ương ký
- Giấy phép kinh doanh
- Quyết định bổ nhiệm giám đốc, bổ nhiệm kế toán trưởng
- Giám đốc có tư cách pháp nhân bình thường.
II- PHÂN TÍCH UY TÍN
Uy tín là một thái độ, là một phẩm chất của doanh nghiệp gồm:
- Sẵn lòng trả Nợ
- Mong muốn trả Nợ
- Kiên quyết trả Nợ
Để đánh giá uy tín chỉ có một cách thông qua biểu hiện bề ngoài của doanh nghiệp trong việc trả Nợ. Vì cái bên ngoài đó phản ánh biện chứng với cái bên trong thông qua 3 việc sau:
a/ Biểu hiện ở lịch sử vay Nợ :
Ví dụ : Vay 10 lần đều trả đúng hạn : Tốt
Vay 2 lần đều không muốn trả Nợ : Không tốt
Vay 10 lần trả đúng hạn 7 lần : Có thể chấp nhận
b/ Danh tiếng (Tai tiếng) hoạc dư luận.
c/ Kết quả phỏng vấn người vay ở mỗi lần vay: Tìm mâu thuẫn của khách hàng, tìm các biểu hiện bất bình thường.
III- PHÂN TÍCH MỤC ĐÍCH
Một mục đích có thể chấp nhận được nếu:
- Hợp pháp ( Vay để kinh doanh những việc pháp luật không cấm)
- Hợp lệ ( Phù hợp với nội dung của giấy phép kinh doanh, không sai mục đích kinh doanh.
IV- PHÂN TÍCH NĂNG LỰC TẠO LỢI NHUẬN.
Người điều hành biết tạo lợi nhuận khi có các phẩm chất sau :
- Phải có tri thức biểu hiện ở Trinh độ.
- Yếu tố kinh nghiệm
- Có động lực kiếm tiền
CHỈ SỐ KIẾM TIỀN GỒM CÁC YẾU TỐ SAU
a/ Tần số lợi nhuận :
Ví dụ trong 10 năm :
- 10 năm có lãi : tốt
- 5 năm có lãi, 3 năm không có lãi, 2 năm lỗ : Vẫn chấp nhận
- 6 năm lỗ, 4 năm không lỗ : xấu
b/ Tỷ suất lợi nhuận
Chỉ ra người lãnh đạo người nào giỏi hơn thì người đó tài hơn chứ không phải dựa vào kết quả lợi nhuận mà nhận xét, mặc dù lợi nhuận đạt bằng nhau mà phải nhìn vào các chỉ số khác như : Vốn bỏ ra so với lợi nhuận ( tỷ suất lợi nhuận) tuy nhiên tỷ suất lợi nhuận đôi khi làm trật hướng cho vay
Ví dụ : ông A vay 1000 triệu có mức lãi sau trả nợ là 200 triệu
Ông B vay 1500 triệu có mức lãi sau trả nộ là 250 triệu
Vậy ai hơn ?
Nếu xét theo tỷ suất lợi nhuận:
Ông A kinh doanh có tỷ suất lợi nhuận là 20%
Ông B kinh doanh có tỷ suất lợi nhuận là : 16.67%
Vậy ông A hơn ông B !
Nếu xét theo kết quả cuối cùng thì Ông B hơn Ông A là 50 Triệu đ vậy ông B hơn ông A.
c/ Vòng quay vốn
Công thức : VQV = Thu nhập theo giá vốn / Tài sản lưu động bình quân
V- PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG KINH DOANH
- Xu hướng phát triển của ngành kinh doanh
- Lạm phát ở mức chấp nhận
- Các biến động về kinh tế chính trị xã hội không lớn lắm
- Tình hình thị trường thế giới
VI- PHÂN TÍCH NGUỒN TRẢ NỢ
TRƯỚC KHI CHO VAY NGÂN HÀNG KỲ VỌNG Ở KHÁCH HÀNG BỐN DÒNG TIỀN SAU ĐÂY:
1/ Hiệu quả của phương án kinh doanh
2/ Năng lực tài chính ngoài phương án kinh doanh
3/ Tài sản đảm bảo
4/ Năng lực phát hành các công cụ tài chính ( Trái phiếu, cổ phiếu…)
Trong 4 dòng tiền trên Ngân hàng giữ 1 dòng là dòng số 3
Xét theo người giữ :
- Ngân hàng : chỉ là giải pháp cuối cùng
- Khách hàng: là việc món vay tự quyết toán món vay
Phân tích dòng tiền trả nợ là gì ?
Chủ yếu phân tích các dòng tiền mà khách hàng giữ, nếu nguồn này càng lớn thì khả năng trả nợ cao.
Sơ lược phân tích nguồn trả nợ như sau
HIỆU QUẢ CỦA PHƯƠNG ÁN
1 Tính cần thiết ( rất cần thiết ) …
Nếu nó thỏa mãn các định hướng vĩ mô ( Nằm ở quyết định của Tỉnh, hay của Trung ương ).
2
Tính khả thi
- Khả thi về nguyên liệu
+ Nguyên liệu trong nước hay nhập khẩu
- Khả thi về lao động
+ Lao động giản đơn
+ Lao động phức tạp
- Khả thi về thiết bị
- Khả thi về quản lý
- Khả thi về vốn
- Khả thi về thị trường
- Khả thi về môi trường
- ….
3 Tính hiệu quả
Có 2 chỉ tiêu
- Tỷ suất lợi nhuận
- Vòng quay vốn
4 Xác định phương án kỹ thuật ( Điều chỉnh quy mô phương án )
5 Tiến độ thực hiện
HƯỚNG DẪN THU THẬP THÔNG TIN
THẨM ĐỊNH
I / THU THẬP THÔNG TIN VỀ CHỦ ĐẦU TƯ
Sau khi nhận được hồ sơ dự án, cán bộ thẩm định tìm hiểu và thu thập các thông tin liên quan đến các lĩnh vực của dự án đầu tư, nhằm đánh giá năng lực của chủ đầu tư.
Việc tìm hiểu, thu thập thông tin có thể được thực hiện thông qua trao đổi với đồng nghiệp có kinh nghiệm, trên các phương tiện thông tin hoặc các đơn vị có liên quan như các nhà thầu xây dựng, nhà cung cấp nguyên liệu ….hoặc tìm hiểu ở các dự án tương tự…
HƯỚNG DẪN THU THẬP THÔNG TIN
Bước công việc Tiến trình thực hiện
Thu thập thông tin nội bộ
- Nếu là khách hàng cũ :
+ Nắm các vấn đề liên quan về việc chấp hành kỷ luật tín dụng, thói quen kinh doanh…
+ Nếu có dự án tương tự đã cho vay thì có thể xem xét so sánh đối chiếu về các chỉ tiêu của phương án tài chính…
Thu thập thông tin với khách hàng (người vay)
- Căn cứ bảng kết quả nghiên cứu sơ bộ về năng lực chủ đầu tư, lên kế hoạch làm việc
- Hình thức làm việc :
+ Phỏng vấn.
+ Tham quan và khảo sát cơ sở sản xuất
+ Tham quan địa điểm.
Thu thập thông tin từ các chi nhánh bạn
- Đối với doanh nghiệp có dự án tương tự đã vận hành được chi nhánh bạn thẩm định cho vay
- Có thể áp dụng khi những doanh nghiệp đã sản xuất sản phẩm tương tự mà chi nhánh bạn đã thẩm định cho vay.
Thu thập thông tin bên ngoài.
- Các doanh nghiệp cùng ngành
- Các doanh nghiệp đánh giá như thế nào về chủ đầu tư
HƯỚNG DẪN THẨM ĐỊNH HỒ SƠ VAY VỐN
1/ Kiểm tra đánh giá tính đầy đủ của các văn bản, tài liệu trong hồ sơ vay vốn.
Yêu cầu kiểm tra, đối chiếu các văn bản của chủ đầu tư gửi với quy định của ngân hàng về hồ sơ.
2/ Nhận xét đánh giá tính hợp lệ của các văn bản, tài liệu.
- Chú ý tính nhất quán về nội dung, số liệu.
- Tính hợp lệ về trình tự ban hành văn bản, thẩm quyền ký duyệt.
3/ Nhận xét đánh giá trình tự thực hiện, thẩm quyền ban hành các loại văn bản, tài liệu liên quan đến phương án, dự án theo quy định
4/ Hướng dẫn các bước kiểm tra hồ sơ pháp lý
BƯỚC CÔNG VIỆC
TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN
1-KIỂM TRA HỒ SƠ
- Người vay vốn phải lập danh mục các loại văn bản giấy tờ tài liệu có trong hồ sơ.
- Hồ sơ đã qua bộ phận công văn để vào sổ và đóng dấu công văn đến.
- Kiểm tra và đối chiếu giữa văn bản, giấy tờ có trong hồ sơ của người vay gửi tới với danh mục hồ sơ gửi kèm theo.
2- KIỂM TRA TÍNH ĐẦY ĐỦ CỦA HỒ SƠ THEO QUY ĐỊNH.
- Đầy đủ hồ sơ theo theo quy định của quy chế cho vay (Điều 15)
- Có đủ hồ sơ theo các quy định khác có liên quan đến phương án – dự án.
Ví dụ : Với dự án có quy mô vốn trên 15 tỷ thì phải có “Giấy phép đầu tư”
Đối với dự án xây dựng nhà máy điện thì phải có “ Văn bản thỏa thuận đấu nối vào lưới điện quốc gia” và “hợp đồng mua bán điện”
HƯỚNG DẪN THẨM ĐỊNH KHÁCH HÀNG
I- ĐÁNH GIÁ TƯ CÁCH VÀ NĂNG LỰC PHÁP LÝ, NĂNG LỰC ĐIỀU HÀNH VÀ QUẢN LÝ SẢN XUẤT KINH DOANH.
1- Tìm hiểu chung về chủ đầu tư.
Cán bộ thẩm định cần tìm hiểu và nắm rõ các thông tin chủ yếu về khách hàng :
- Lịch sử hình thành và phát triển, mô hình hoạt động hiện nay của khách hàng
- Những thay đổi trong quá trình họat động của khách hàng trên các mặt: Vốn, Công nghệ, Thiết bị, Cơ chế quản lý, Thị trường hoạt động, Sản phẩm…
- Bối cảnh chung của lãnh vực kinh doanh mà khách hàng đang hoạt động và lãnh vực kinh doanh đối với dự án dự định triển khai, vị thế hiện nay của khách hàng trong lãnh vực kinh doanh đó.
2 – Đánh giá tư cách và năng lực pháp lý.
- Khách hàng có đủ năng lực pháp lý hay không? Đủ năng lực pháp luật hay không ?
- Doanh nghiệp khách hàng có được thành lập và hoạt động theo pháp luật hiện hành hay không ?
- Giấy phép kinh doanh hay giấy chứng nhận đầu tư, giấy phép xây dựng… còn hiệu lực hay không?
- Sự phù hợp giữa các nội dung ghi tại giấy phép kinh doanh hoặc giấy phép hành nghề so với hoạt động thực tế của khách hàng.
- Kiểm tra tình hình góp vốn điều lệ của khách hàng, việc góp vốn có hợp lệ và phù hợp với pháp luật hay không?
- Xác định rõ quyền hạn trách nhiệm tư chách pháp nhân của bộ máy quản lý, người đại diện theo pháp luật.
- Kiểm tra mẫu dấu, chữ ký của người đại diện theo pháp luật
3 – Quan hệ của khách hàng
A / Quan hệ khách hàng với xã hội.
- Tình hình gia cảnh của người đại diện theo pháp luật
- Mối quan hệ chung của khách hàng, cách cư xử, nếp sống, sở thích của khách hàng.
- Tình trạng sức khỏe. tuổi tác…
B/ Quan hệ khách hàng với Ngân hàng- các tổ chức tín dụng.
- Phân tích đánh giá tình hình quan hệ của khách hàng với các tổ chức tài chính tín dụng ở quá khứ và hiện tại.
a/ Quan hệ với các chi nhánh.
- Đã từng có vay ở các chi nhánh khác chưa? Nếu có thì bao nhiêu lần, tình hình từng lần vay như thế nào? Mức vay, tình hình trả nợ…
- Tình hình dư Nợ tại các chi nhánh khác.
- Mức độ tín nhiệm của khách hàng trong quan hệ tín dụng.
b/ Đối với các tổ chức tài chính – tín dụng khác.
- Tình hình dư Nợ ngắn hạn trung hạn và dài hạn, nếu có Nợ quá hạn thì phải biết rõ số tiền, thời hạn đã quá hạn, nguyên nhân quá hạn
- Mục đích vay vốn của các khoản vay
- Mức độ tín nhiệm của khách hàng trong quan hệ tín dụng.
- Cán bộ thẩm định đánh giá mức độ tín nhiệm, uy tín của khách hàng trong quan hệ tín dụng với các tổ chức tài chính tín dụng khác, nếu có dư nợ quá hạn phải giải trình phương hứng khắc phục.
II- PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH.
Việc đánh giá tình hình tài chính, tình hình hoạt động kinh doanh của khách hàng phải được thực hiện trên cơ sở phân tích các thông tin về kế toán, các thông tin khác nhằm đưa ra các kết luận chuẩn xác về các điểm mạnh, yếu trong quá trình hoạt động của khách hàng.Qua đó xác định tiềm lực tài chính, mức độ rủi ro trong quan hệ tín dụng với Ngân hàng.
Mục tiêu cuối cùng về phía Ngân hàng là bảo toàn vốn tín dụng.
1- Hướng dẫn Kiểm tra Báo cáo tài chính.
Cán bộ tín dụng phải đánh giá độ tin cậy của báo cáo tài chính thông qua các vấn đề sau:
NỘI DUNG
Không tốt
Chấp nhận
Tốt
- Khả năng kiểm soát chi phí của khách hàng
- Mức độ hiệu quả của việc tận dụng các nguồn lực để tạo thu nhập
- Khả năng thanh toán
- Khả năng tiêu thụ sản phẩm
- Khả năng trang trãi các chi phí tài chính
- tình hình biến động về mức sinh lời và thu nhập theo thời gian
- Quy mô nợ đòn bẩy
- Khách hàng có phải đối mặt với những khoản trả nợ bất thường hay không
- Báo cáo tài chính lập có đúng chuẩn mực ? năm nào ?
- Nguyên tắc kế toán thực hiện thế nào?
- Có thực hiện chế độ kiểm toán không
- Đánh giá thay đổi của chi phí.
- Đánh giá thay đổi của thu nhập
- Nguyên nhân tăng giảm
- Kiểm tra các khoản thu nhập, lỗ
- Kiểm tra sự phù hợp của các nội dung
+ Trong báo cáo tài chính
+ Trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
+ Trong báo cáo về vốn lưu động.
+ Tình hình khấu hao tài sản cố định
- Về thuyết minh Báo cáo tài chính
+ kiểm tra sự phù hợp của các nội dung phản ánh tại Thuyết minh Báo cáo tài chính với số liệu bảng cân đối kế toán, Báo cáo Kết quả kinh doanh.
2/ Các chỉ tiêu tài chính .
a/ Hoạt động kiểm soát chi phí của doanh nghiệp.
Một tiêu chuẩn để đo lường chất lượng quản lý đối với doanh nghiệp là khả năng điều hành, kiểm soát chi phí, và khả năng bảo vệ, tăng cường thu nhập (Nguồn tiền cơ bản để trả nợ vay trong hầu hết các trường hợp)
Các tỷ lệ tài chính thường xuyên được nhân viên tín dụng xem xét để đánh giá chương trinh kiểm soát chi phí của doanh nghiệp gồm :
- Hoa hồng bán hàng + chi phí quản lý / doanh thu thuần.
- Tiền lương + tiền công / doanh thu thuần
- Chi phí hành chính / doanh thu thuần
- Khấu hao cơ bản / doanh thu thuần
- Trả lãi vay / doanh thu thuần
- Thuế / doanh thu thuần
b/ Hiệu quả hoạt động
là thước đo mức độ hoàn hảo trong hoạt động doanh nghiệp.
Xem xét hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp là công việc rất cần thiết đối với Ngân hàng. Doanh nghiệp đã sử dụng tài sản như thế nào trong việc kinh doanh, tạo nguồn thu nhập như thế nào ?
Cán bộ tín dụng phải đánh giá các tỷ lệ tài chính sau:
- Giá vốn hàng bán trong năm / Hàng tồn kho bình quân.
- Doanh thu thuần / Giá trị còn lại của TSCĐ
- Doanh thu thuần / Các khoản phải thu
- Các khoản phải thu bình quân x 360 ngày / Doanh số bán chịu trong năm.
c/ Khả năng tiêu thụ.
Cán bộ tín dụng phải xác định mức độ chấp nhận của thị trường đối với sản phẩm mà doanh nghiệp cung cấp, những thay đổi thị phần của doanh nghiệp. Các tỷ lệ được xác định:
• Tỷ lệ lợi nhuận gộp cận biên.
Doanh thu thuần – giá vốn hàng bán
GPM = -------------------------------------------------
Doanh thu thuần
• Tỷ lệ lợi nhuận cận biên
Lãi ròng
NPM = -------------------------------
Doanh thu thuần
d/ Các tỷ lệ hoàn trả
Hoàn trả phản ánh sự bảo vệ đối với chủ nợ trên cơ sở các khoản thu của doanh nghiệp.
Lợi nhuận Gộp
* Tỷ lệ hoàn trả lãi = -------------------
Lãi phải trả
Lợi nhuận gộp
* Tỷ lệ hoàn trả lãi và gốc = --------------------------------------------
Phần trả gốc
Phần trả lãi + --------------------------
1- Tỷ lệ thuế thu nhập
* Tỷ lệ hoàn trả các Lợi nhuận gộp
Khoản cố định = --------------------------
Phần phải trả
e/ Chỉ số về khả năng thanh toán
Cán bộ tín dụng phải năm được các chỉ số về khả năng thanh toán bởi đây là điều phản ánh trạng thái thanh toán của người đi vay, phản ánh khả năng tăng tiền kịp thời khi cần thiết với các chi phí hợp lý
Các thước đo khả năng thanh khoản gồm:
Tài sản lưu động
* Tỷ lệ thanh toán hiệ thời = -------------------------
Nợ ngắn hạn
Tài sản lưu động - hàng tồn kho
* Tỷ lệ thanh toán nhanh = ---------------------------------------
Nợ ngắn hạn
f/ Khả năng sinh lời.
Cán bộ tín dụng phải đánh giá thu nhập trước thuế và thu nhập sau thuế để đánh giá sự thành công hay thất bại về mặt tài chính của doanh nghiệp. Các thước đo gồm:
* Thu nhập trước thuế / Tổng tài sản
* Thu nhập sau thuế / Tổng tài sản
g/ Đòn bảy tài chính .
Cán bộ thẩm định phải quan tâm đến quy mô nợ hiện có của doanh nghiệp bên cạnh những khoản nợ mà họ yêu cầu.
Đòn bẩy tài chính là việc sử dụng nợ với hy vọng người vay tiền có thể tạo ra các khoản thu nhập lớn hơn các khoản nợ
Tổng nợ phải trả
* Tỷ số đòn bẩy = -----------------------
Tổng tài sản
Nợ dài hạn
* Tỷ số tư bản hóa = ------------------------------------
Nợ dài hạn + Vốn chủ sở hữu
Tổng nợ phải trả
* Tỷ số nợ trên doanh thu = ----------------------------------
Doanh thu thuần
h/ Các khoản phải trả bất thường
Các khoản phải trả bất thường là những khoản mục thường xuyên không xuất hiện trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp nhưng cán bộ tín dụng phải biết :
- Các khoản bảo hành bảo đảm cho sản phẩm của doanh nghiệp.
- Các vụ kiện, tố tụng chưa giải quyết.
- Nợ lương hưu phải trả trong tương lai.
- Thuế chưa nộp
Các khoản phải trả bất thường này có thể chuyển thành các quyền đòi hỏi thực sự về tài sản của doanh nghiệp làm giảm các quỹ hiện hành dành cho trả nợ. Giải quyết tình huống này :
- Hỏi khách hàng về những quyền đòi hỏi tiềm năng gây bất lợi cho doanh nghiệp.
- Theo dõi các hành vi
- Kiểm tra những sự việc của tòa án.
- Những thông báo đại chúng
- Thông tin báo chí