Câu hỏi này trong lý thuyết ( khi đi học) và thực tế khi đi phỏng vấn vị trí QHKH hay Thẩm định cũng gặp rất nhiều! Câu trả lời phụ thuộc nhiều vào quan điểm tín dụng của từng người! (cả người trả lời và người đặt câu hỏi) - Do đó, có thể đáp án không chỉ có một!
Về các nội dung chủ yếu khi xét cấp tín dụng một khách hàng đều được đề cập đến trong Tờ trình thẩm định và quy trình thẩm định tín dụng của các Ngân hàng:
- Về pháp lý: khách hàng có đầy đủ tư cách pháp nhân để hoạt động trong lĩnh vực mà Ngân hàng cho vay hay không? Dự án, phương án kinh doanh có được hoạt động, đầu tư hợp pháp, phù hợp với quy định, điều lệ của Công ty hay không? Chủ sở hữu, đại diện của khách hàng có đầy đủ tư cách đại diện hay không? ... Mối quan hệ của Công ty với bạn hàng, trên thương trường, trên chính trường ntn?
- Về hoạt động của khách hàng (cái này rất nhiều): cơ cấu vốn, mô hình tổ chức quản lý, quy trình sản xuất, hoạt động đầu ra, đầu vào, tình hình tài chính, lịch sử quan hệ với các tổ chức tín dụng...
- Phương án, dự án đầu tư: có phù hợp theo quy định của Pháp luật và Công ty không? Đã có kinh nghiệm thực hiện các dự án tương tự chưa? Mô hình tổ chức sx ntn? Vật liệu đầu vào có đáp ứng được không? Đầu ra đã có chưa? Phân tích tài chính dự án hoặc hiệu quả tài chính của phương án kinh doanh...
- Tài sản đảm bảo cho khoản vay: có hợp pháp, đúng quy định không? Giá trị tài sản có đủ đảm bảo cho khoản vay không? Tính thanh khoản của tài sản...
- Về các rủi ro có thể xảy ra và cách xử lý: rủi ro thị trường, chính sách pháp luật, đầu vào, quá trình sản xuất, tiêu thụ, rủi ro trong bán hàng, thanh toán, rủi ro tài sản đảm bảo, các rủi ro khác (hỏa hoạn, thiên tai, va chạm...)
Trên là các phương diện chính khi xem xét thẩm định tín dụng 1 khách hàng.
Thực tế cho thấy, việc rủi ro xảy ra, khách hàng không trả nợ xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân: hoạt động sản xuất không hiệu quả, ra sản phẩm lỗi hoặc tốn quá nhiều chi phí để tạo ra SP, không bán được hàng, hàng bán không thu được tiền, biến động thị trường, tai nạn trong sản xuất (hỏa hoạn, thiên tai)... thì còn vô vàn các lý do rất củ chuối nhưng lại rất hay gặp: bất đồng nội bộ Công ty hoặc bất hòa vợ chồng với KHCN, mâu thuẫn với đối thủ cạnh tranh (có tiềm lực lớn có thể cản trợ hoạt động của Công ty), sau khi Bank cho vay thì Bank khác lại tiếp tục bơm vốn cho phương án khác, và lẽ thường là thằng bé cho ăn nhiều quá thì nó bị bội thực và chết toi (xảy ra khá nhiều trong bối cảnh các Ngân hàng giành giật khách hàng như hiện nay - chết vì nhiều tiền)
Cho nên, quan điểm cá nhân của mình là Nội dung nào cũng quan trọng!!! Lúc xảy ra rồi thì cái nhẹ lại thành nặng!!!
Thực tế cũng cho thấy là đôi khi, rủi ro xảy đến bất ngờ. Những phương diện, kể cả nhỏ nhất khi phân tích khách hàng cũng có thể được dùng để xử lý khi rủi ro xảy ra: VD: khách hàng tiềm lực tốt, nhiều tài sản, hoặc tài sản tính thanh khoản tốt có thể dễ dàng xử lý hơn khi có rủi ro. Hoặc đối với KHCN, những người có gia đình cơ bản nề nếp, nhiều trường hợp cũng được gia đình hỗ trợ để trả nợ, khắc phục khó khăn...
