Trước ngày nhập học, cháu gái tôi hầu như không rời mấy cuốn SGK còn thơm mùi giấy mới. Đang đọc say sưa bỗng nó chạy đến bên tôi, chỉ vào bài tập đọc Hai Bà Trưng (Tiếng Việt 3, tập 2, trang 4, 5) nói ông ơi, cháu đọc hoài mà vẫn không hiểu Hai Bà Trưng đánh giặc nào.
Biết ngay “mặt mày” kẻ xâm lược nhưng nghĩ con bé đọc lớt phớt nên không nắm được nội dung, tôi chưa vội chia sẻ mà tranh thủ dạy cho cháu cách đọc sách. Rằng phải đọc từ từ cho thấm, kết hợp đọc với suy nghĩ, đừng đọc theo kiểu lấy được, lướt con mắt cho xong… Giờ cháu đọc lại đi. Làm gì có chuyện viết về khởi nghĩa Hai Bà Trưng mà không nêu đích danh giặc ngoại xâm.
Con bé nhăn mặt nói cháu đọc kỹ lắm rồi, vẫn không biết hai Bà đánh bọn xâm lược nào. Tôi nhổm dậy, cầm quyển sách, giương mục kỉnh lên. Và chợt ngớ ra: Lời con trẻ đúng quá. Bài học tuyệt không một chữ nào vạch mặt chỉ tên kẻ cướp mà toàn những danh từ nhợt nhạt, mập mờ, chung chung: tướng giặc, quân thù, giặc ngoại xâm, kẻ thù, quân xâm lược.
Viết về một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc (năm 40 - 43) gắn với tên tuổi Hai Bà Trưng lừng lẫy nhưng SGK không hề dám nửa lời chỉ đích danh bọn xâm lược. Thậm chí cụm từ có tính hàm ngôn “phương Bắc” sách cũng không dám đặt sau cụm từ “kẻ thù”.
Vì sao SGK không cho các cháu biết quân giặc nào đã bắt tổ tiên của chúng lên non tìm ngà voi, xuống biển mò ngọc trai, để phải làm mồi cho hùm beo, thuồng luồng, cá sấu?
Vì sao SGK không cho các cháu biết giặc ngoại xâm nào đã khiến “lòng dân oán hận ngút trời”?
Và vì sao SGK không nói rõ cho các cháu biết Hai Bà Trưng đã lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân xâm lược nào, chúng từ đâu đến?
Cốt lõi của lịch sử là sự thật. Mỗi dòng lịch sử nước ta đều được viết bằng mồ hôi và máu của nhiều thế hệ. Nên có thể nói mỗi trang sử là một mảnh hồn thiêng sông núi. Không thể chấp nhận bài học lịch sử… nửa vời với cách trình bày ngắc ngứ, lấp lửng, loanh quanh, thiếu minh bạch, nếu không muốn nói là né tránh, bưng bít như thế.
Ở Lạng Sơn từng xảy ra chuyện tấm bia kỷ niệm chiến thắng của bộ đội ta bị đục bỏ những chữ điểm tên chỉ mặt quân thù. Người ta đã đổ thừa cho mưa nắng, cho sức tàn phá của thời gian. Còn với SGK Tiếng Việt 3, người làm sách đổ thừa như thế nào? Người lớn sao lại làm khuất lấp tên tuổi kẻ thù của Hai Bà Trưng để trẻ con phải băn khoăn? Thật khó giáo dục HS niềm tự hào, lòng yêu nước khi SGK đã thiếu công bằng, thiếu trung thực đối với lịch sử.
Trong lúc hy vọng bài học này sẽ được các nhà làm sách trả lại sự phân minh trắng đen sòng phẳng, tôi phải nói ngay trước đôi mắt mở to của cháu tôi rằng bọn giặc xâm lăng nước ta bị Hai Bà Trưng đánh không còn manh giáp chính là giặc Hán (Trung Quốc).
Theo Trần Cao Duyên (Thanh Niên)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[h=1]Tác giả sách giải thích Hai Bà Trưng đánh giặc nào[/h]
Sau khi bài viết 'Hai Bà Trưng đánh giặc nào' được đăng tải, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết, Chủ biên Sách Giáo khoa Tiếng Việt lớp 3 đã gửi tới VietNamNet bài viết: "Về bài tập đọc "Hai Bà Trưng": Đừng suy diễn, nặng lời". Dưới đây là nội dung bài viết.
Hai Bà Trưng đánh giặc nào?
VietNamNet ngày 4/9/2012 có đăng bài của một bạn đọc ký tên Trần Cao Duyên chỉ trích nặng nề SGK “Tiếng Việt 3, tập hai” trong bài tập đọc Hai Bà Trưng “không hề dám nửa lời chỉ đích danh bọn xâm lược là giặc Hán (Trung Quốc)”. Vậy, sự thật như thế nào?
Chỉ cần giở thêm vài trang quyển “Tiếng Việt 3, tập hai” đã có thể thấy nhận xét của bạn Trần Cao Duyên có thật khách quan không và có đúng là tác giả SGK không dám gọi tên các loại giặc từ nước láng giềng phương Bắc ra không (thời phong kiến nước này chưa có tên gọi là Trung Quốc).
Sau bài “Hai Bà Trưng” đúng 6 trang, bài chính tả "Trần Bình Trọng" ở trang 11 mở đầu: "Năm 1285, giặc Nguyên sang cướp nước ta". Đến trang 17, bài tập "Lê Lai cứu chúa" lại viết: "Giặc Minh xâm chiếm nước ta".
Cũng ở trang 17 còn có một bài tập yêu cầu học sinh nói về một vị anh hùng có công lao to lớn trong sự nghiệp bảo vệ đất nước mà các em biết, trong đó có nêu tên các danh nhân Trưng Trắc, Trưng Nhị, Triệu Thị Trinh, Lý Bí (Lý Nam Đế), Triệu Quang Phục (Triệu Việt Vương), Phùng Hưng, Ngô Quyền, Lê Hoàn (Lê Đại Hành), Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo), Lê Lợi, Nguyễn Huệ (Quang Trung), Hồ Chí Minh. Mười hai trong mười ba vị được nhắc tên là những anh hùng trong các cuộc chiến tranh chống quân xâm lược phương Bắc.
Như vậy, đâu có phải tác giả sợ, không dám hé răng gọi đến tên bọn xâm lược!
Còn bài “Hai Bà Trưng” trong SGK “Tiếng Việt 3, tập hai” chỉ là một truyện kể. Nó có tên các nhân vật lịch sử: bên ta là hai Bà Trưng Trắc, Trưng Nhị, bên địch là Tô Định - không phải một kẻ vô danh tiểu tốt mà là một viên thái thú có tên trong sử sách Việt Nam, Trung Hoa. Nhưng môn Tiếng Việt không phải môn Lịch sử. Không nhất thiết lúc nào truyện kể hay thơ cũng phải kể thật đủ tên giặc nọ giặc kia, nhất là đối với học sinh lớp 3 (mới 8, 9 tuổi). Thời các con tôi học tiểu học vào những năm 80 của thế kỷ trước, SGK của các cháu vẫn trích 10 dòng thơ “Đại Nam quốc sử diễn ca” về Hai Bà Trưng làm bài tập đọc:
“Bà Trưng quê ở Châu Phong
Giận người tham bạo, thù chồng chẳng quên
Chị em nặng một lời nguyền
Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân
Ngàn tây nổi áng phong trần
Ầm ầm binh mã xuống gần Long Biên
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tô Định, dẹp yên biên thành
Kinh kỳ đóng cõi Mê Linh
Lĩnh Nam riêng một triều đình nước ta.”
Ai cũng biết sau 10 dòng này còn 10 dòng nữa, trong đó có những dòng chỉ đích danh nhà Hán: “Uy danh động tới Bắc phương/Hán sai Mã Viện lên đường tấn công” nhưng SGK không dạy, có lẽ vì bài đã dài mà ý cũng đã đủ.
Lúc các con tôi học tiểu học, cuộc chiến tranh chống quân Trung Quốc xâm lược ở biên giới phía Bắc vừa kết thúc, nhân dân ta vừa phải khắc phục hậu quả chiến tranh, vừa phải chống chọi với bao khó khăn của thời cấm vận. Nhưng không hề có ai vì căm thù quân xâm lược mà cực đoan đến mức lên án SGK chỉ dạy cho các cháu bé có 10 dòng thơ đầu.
Các cháu còn nhỏ, đường học còn dài. Những bài học đầu tiên chỉ gieo những hạt đầu tiên. Điều chưa biết ở môn này, lớp này, đến môn khác, lớp khác sẽ được học. Ví dụ, về Hai Bà Trưng, chỉ sau 1 năm, SGK “Lịch sử và Địa lý lớp 4” sẽ dạy các cháu đầy đủ hơn: “Đầu thế kỉ I, nước ta bị nhà Hán đô hộ. Thái thú quận Giao Chỉ là Tô Định nổi tiếng tham lam, tàn bạo.” Còn đối với những cháu sớm hiểu biết, không đợi đến lớp 4 được thì thầy cô, cha mẹ, ông bà hoàn toàn có thể giải thích cho các cháu, thậm chí các cháu cũng có thể chủ động tìm kiếm thông tin trên mạng hay trong sách vở về thời kỳ này.
Việc bài tập đọc Hai Bà Trưng trong sách “Tiếng Việt lớp 3” nêu hay không nêu tên nhà Hán là chuyện nhỏ. Không nên vội thêu dệt thành những chuyện sai lạc với bản chất của sự việc.
GS.TS Nguyễn Minh Thuyết
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[h=1]SGK sai: Không nên "đánh tráo khái niệm"[/h]
Biên soạn SGK là công việc đòi hỏi sự cẩn trọng cao về chi tiết, ngôn ngữ, nội dung, chủ đề. Một khi đã sai thì tác giả nên nhận lỗi và ngành GD- ĐT cần kịp thời điều chỉnh ngay, dù biết rằng có thể tốn kém.
Mới đây, tôi đọc được bài của GS.TS Nguyễn Minh Thuyết (Tác giả sách giải thích: Hai Bà Trưng đánh giặc nào - VietNamNet, 04/ 09), mà thấy khó chấp nhận cách lý giải, nên xin viết bài này trao đổi lại...
Sơ suất nhỏ và ...hệ lụy lớn
Ở cuối bài, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng "Việc bài tập đọc Hai Bà Trưng trong sách "Tiếng Việt lớp 3" nêu hay không nêu tên nhà Hán là chuyện nhỏ. Không nên vội thêu dệt thành những chuyện sai lạc với bản chất sự việc"(?)
Tôi không hiểu trình độ thẩm thấu lịch sử của tác giả đến đâu, nhưng chắc chắn rằng ông đã quên nguyên tắc tối giản của bất kỳ bài học lịch sử nào, dù là chuyện kể, chính sử hay dã sử..., đều phải biết rằng ai đánh ai, đánh với mục đích gì.
Đánh giặc mà không biết kẻ thù là ai thì chẳng lẽ sự đui mù... dẫn dắt sao? Hay, tác giả cho rằng thời Hai Bà Trưng cũng giống thời nay, bạn- thù cứ lẫn lộn lung tung, nên tốt nhất là đừng bắt thẳng tay, day tận trán, để cho nó yên chuyện?
Đó là tôi không muốn suy luận - nói xa hơn rằng những tác giả của SGK đã "kỵ dơ" với từ HÁN vì đó không chỉ động đến tên của một triều đại mà động đến vấn đề lớn hơn.
Hàng chục phản đề trên báo chí mà tôi đã đọc trong thời gian qua chẳng thấy chỗ nào "thêu dệt" như tác giả đã nói, mà tôi chỉ thấy sự ngụy biện. Những câu sau đây nếu không phải ngụy biện thì là gì:
Các cháu còn nhỏ, đường học còn dài... Điều chưa biết ở môn này, lớp này, đến môn khác, lớp khác sẽ được học... Còn đối với các cháu sớm hiểu biết, không đợi đến lớp 4, thì thầy, cô, cha mẹ, ông bà hoàn toàn có thể giải thích cho các cháu, thậm chí các cháu cũng có thể chủ động tìm kiếm thông tin trên mạng hay trong sách vở về thời kỳ này (?)
Xin hỏi tác giả: Thứ nhất, SGK vốn phải bảo đảm tiêu chí sư phạm, khoa học... Do đó, nó có cho phép giáo viên, ông bà, cha mẹ diễn giải theo bất cứ cách nào, phụ thuộc vào bất cứ trình độ nào?
Thứ hai, một môn học "sơ sơ" để sau này, mai kia học lại là... đúng sao?
Chính điều này phải chăng là căn nguyên của thực trạng học sinh chán môn sử bởi SGK cứ lặp đi lặp lại 1 điều "cũ rích" suốt 12 năm, 16 năm? Học sinh lớp 3 không thấy chữ Hán thì đến lớp 4, các em thấy người lớn thêm vào là tốt hay xấu?
Thứ ba, nếu ông bà, cha mẹ các em học sinh là nông dân không có điều kiện đi học, mở mang hiểu biết, các em biết hỏi ai. Bởi đâu phải hàng triệu học sinh đều có cha mẹ, ông bà là GS.TS?
Thứ tư, ông nói các cháu chủ động tìm kiếm thông tin trên mạng. Thế nhưng, rất có thể, nhiều vùng quê nghèo, khó khăn không có mạng Internet, máy tính, hoặc các em không có tiền để thường xuên truy cập thông tin, các em sẽ hỏi ai?
Một sơ suất nhỏ dẫn đến "hệ lụy" lớn.
Học xong không hiểu, học để làm gì? Sự ngụy biện của tác giả còn đi xa hơn nữa, khi ông vạch cái sai cái thiếu của sách khác, để biện minh rằng họ sai được thì tôi cũng sai được (?). Và "ngày xưa" không ai trách trích dẫn thiếu thơ thì ngày nay tại sao lại trách tôi?
Đây là cách làm tối kỵ của một nhà khoa học bởi chuyện nào ra chuyện đó. Cũng không nên lấy cái sai của trước kia để cho rằng ngày nay được quyền sai lầm. Nếu không, cũng có thể gọi là một kiểu "đánh tráo khái niệm".
Biên soạn SGK là công việc đòi hỏi sự cẩn trọng cao về chi tiết, ngôn ngữ, nội dung, chủ đề. Một khi đã sai thì tác giả nên nhận lỗi và ngành GD- ĐT cần kịp thời điều chỉnh ngay, dù biết rằng có thể tốn kém.
Còn nhớ, cách đây 7 năm, trong loạt bài Lịch sử theo trang sách học trò, đăng trên Lao Động, tôi đã nêu ra hàng loạt cái sai trong SGK lịch sử từ lớp 4 đến lớp 12, nhưng tiếc thay, tất cả các tác giả đều ...im lặng.
Thời nay đã khác, có người hỏi, có người trả lời, đó là điều tốt, đáng ghi nhận. Nhưng, phải nhấn mạnh rằng, thấy sai mà không sửa thì sự nhận lỗi hóa ra chỉ như viên sỏi nhỏ ném ao bèo.
Dù có nói cách gì đi nữa, thì câu chuyện kể phải có đủ nội dung cần thiết bám theo chủ đề. Chẳng hạn phải trả lời được những câu hỏi vì sao đánh? Ai đánh? Đánh ai? Đánh rồi được gì?... Nếu học sinh học xong không hiểu Hai Bà Trưng đánh giặc nào, lại phải chờ đến sang năm hoặc đi hỏi ông, bà, cha, mẹ thì học để làm gì?
Hóa ra người lớn đang cho trẻ nhỏ ăn món ăn kiến thức luôn luôn thiếu lượng dinh dưỡng tối thiểu hay sao? Chúng ta bắt trẻ học ngày học đêm để "ăn" cái thứ thực phẩm "thiếu dinh dưỡng" rồi xoa tay chối bỏ trách nhiệm ư?
Hà Văn Thịnh
Biết ngay “mặt mày” kẻ xâm lược nhưng nghĩ con bé đọc lớt phớt nên không nắm được nội dung, tôi chưa vội chia sẻ mà tranh thủ dạy cho cháu cách đọc sách. Rằng phải đọc từ từ cho thấm, kết hợp đọc với suy nghĩ, đừng đọc theo kiểu lấy được, lướt con mắt cho xong… Giờ cháu đọc lại đi. Làm gì có chuyện viết về khởi nghĩa Hai Bà Trưng mà không nêu đích danh giặc ngoại xâm.
Con bé nhăn mặt nói cháu đọc kỹ lắm rồi, vẫn không biết hai Bà đánh bọn xâm lược nào. Tôi nhổm dậy, cầm quyển sách, giương mục kỉnh lên. Và chợt ngớ ra: Lời con trẻ đúng quá. Bài học tuyệt không một chữ nào vạch mặt chỉ tên kẻ cướp mà toàn những danh từ nhợt nhạt, mập mờ, chung chung: tướng giặc, quân thù, giặc ngoại xâm, kẻ thù, quân xâm lược.
Viết về một giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc (năm 40 - 43) gắn với tên tuổi Hai Bà Trưng lừng lẫy nhưng SGK không hề dám nửa lời chỉ đích danh bọn xâm lược. Thậm chí cụm từ có tính hàm ngôn “phương Bắc” sách cũng không dám đặt sau cụm từ “kẻ thù”.
Vì sao SGK không cho các cháu biết quân giặc nào đã bắt tổ tiên của chúng lên non tìm ngà voi, xuống biển mò ngọc trai, để phải làm mồi cho hùm beo, thuồng luồng, cá sấu?
Vì sao SGK không cho các cháu biết giặc ngoại xâm nào đã khiến “lòng dân oán hận ngút trời”?
Và vì sao SGK không nói rõ cho các cháu biết Hai Bà Trưng đã lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân xâm lược nào, chúng từ đâu đến?
Cốt lõi của lịch sử là sự thật. Mỗi dòng lịch sử nước ta đều được viết bằng mồ hôi và máu của nhiều thế hệ. Nên có thể nói mỗi trang sử là một mảnh hồn thiêng sông núi. Không thể chấp nhận bài học lịch sử… nửa vời với cách trình bày ngắc ngứ, lấp lửng, loanh quanh, thiếu minh bạch, nếu không muốn nói là né tránh, bưng bít như thế.
Ở Lạng Sơn từng xảy ra chuyện tấm bia kỷ niệm chiến thắng của bộ đội ta bị đục bỏ những chữ điểm tên chỉ mặt quân thù. Người ta đã đổ thừa cho mưa nắng, cho sức tàn phá của thời gian. Còn với SGK Tiếng Việt 3, người làm sách đổ thừa như thế nào? Người lớn sao lại làm khuất lấp tên tuổi kẻ thù của Hai Bà Trưng để trẻ con phải băn khoăn? Thật khó giáo dục HS niềm tự hào, lòng yêu nước khi SGK đã thiếu công bằng, thiếu trung thực đối với lịch sử.
Trong lúc hy vọng bài học này sẽ được các nhà làm sách trả lại sự phân minh trắng đen sòng phẳng, tôi phải nói ngay trước đôi mắt mở to của cháu tôi rằng bọn giặc xâm lăng nước ta bị Hai Bà Trưng đánh không còn manh giáp chính là giặc Hán (Trung Quốc).
Theo Trần Cao Duyên (Thanh Niên)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[h=1]Tác giả sách giải thích Hai Bà Trưng đánh giặc nào[/h]
Hai Bà Trưng đánh giặc nào?
VietNamNet ngày 4/9/2012 có đăng bài của một bạn đọc ký tên Trần Cao Duyên chỉ trích nặng nề SGK “Tiếng Việt 3, tập hai” trong bài tập đọc Hai Bà Trưng “không hề dám nửa lời chỉ đích danh bọn xâm lược là giặc Hán (Trung Quốc)”. Vậy, sự thật như thế nào?
Chỉ cần giở thêm vài trang quyển “Tiếng Việt 3, tập hai” đã có thể thấy nhận xét của bạn Trần Cao Duyên có thật khách quan không và có đúng là tác giả SGK không dám gọi tên các loại giặc từ nước láng giềng phương Bắc ra không (thời phong kiến nước này chưa có tên gọi là Trung Quốc).
Sau bài “Hai Bà Trưng” đúng 6 trang, bài chính tả "Trần Bình Trọng" ở trang 11 mở đầu: "Năm 1285, giặc Nguyên sang cướp nước ta". Đến trang 17, bài tập "Lê Lai cứu chúa" lại viết: "Giặc Minh xâm chiếm nước ta".
Cũng ở trang 17 còn có một bài tập yêu cầu học sinh nói về một vị anh hùng có công lao to lớn trong sự nghiệp bảo vệ đất nước mà các em biết, trong đó có nêu tên các danh nhân Trưng Trắc, Trưng Nhị, Triệu Thị Trinh, Lý Bí (Lý Nam Đế), Triệu Quang Phục (Triệu Việt Vương), Phùng Hưng, Ngô Quyền, Lê Hoàn (Lê Đại Hành), Lý Thường Kiệt, Trần Quốc Tuấn (Trần Hưng Đạo), Lê Lợi, Nguyễn Huệ (Quang Trung), Hồ Chí Minh. Mười hai trong mười ba vị được nhắc tên là những anh hùng trong các cuộc chiến tranh chống quân xâm lược phương Bắc.
Như vậy, đâu có phải tác giả sợ, không dám hé răng gọi đến tên bọn xâm lược!
Còn bài “Hai Bà Trưng” trong SGK “Tiếng Việt 3, tập hai” chỉ là một truyện kể. Nó có tên các nhân vật lịch sử: bên ta là hai Bà Trưng Trắc, Trưng Nhị, bên địch là Tô Định - không phải một kẻ vô danh tiểu tốt mà là một viên thái thú có tên trong sử sách Việt Nam, Trung Hoa. Nhưng môn Tiếng Việt không phải môn Lịch sử. Không nhất thiết lúc nào truyện kể hay thơ cũng phải kể thật đủ tên giặc nọ giặc kia, nhất là đối với học sinh lớp 3 (mới 8, 9 tuổi). Thời các con tôi học tiểu học vào những năm 80 của thế kỷ trước, SGK của các cháu vẫn trích 10 dòng thơ “Đại Nam quốc sử diễn ca” về Hai Bà Trưng làm bài tập đọc:
“Bà Trưng quê ở Châu Phong
Giận người tham bạo, thù chồng chẳng quên
Chị em nặng một lời nguyền
Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân
Ngàn tây nổi áng phong trần
Ầm ầm binh mã xuống gần Long Biên
Hồng quần nhẹ bước chinh yên
Đuổi ngay Tô Định, dẹp yên biên thành
Kinh kỳ đóng cõi Mê Linh
Lĩnh Nam riêng một triều đình nước ta.”
Ai cũng biết sau 10 dòng này còn 10 dòng nữa, trong đó có những dòng chỉ đích danh nhà Hán: “Uy danh động tới Bắc phương/Hán sai Mã Viện lên đường tấn công” nhưng SGK không dạy, có lẽ vì bài đã dài mà ý cũng đã đủ.
Lúc các con tôi học tiểu học, cuộc chiến tranh chống quân Trung Quốc xâm lược ở biên giới phía Bắc vừa kết thúc, nhân dân ta vừa phải khắc phục hậu quả chiến tranh, vừa phải chống chọi với bao khó khăn của thời cấm vận. Nhưng không hề có ai vì căm thù quân xâm lược mà cực đoan đến mức lên án SGK chỉ dạy cho các cháu bé có 10 dòng thơ đầu.
Các cháu còn nhỏ, đường học còn dài. Những bài học đầu tiên chỉ gieo những hạt đầu tiên. Điều chưa biết ở môn này, lớp này, đến môn khác, lớp khác sẽ được học. Ví dụ, về Hai Bà Trưng, chỉ sau 1 năm, SGK “Lịch sử và Địa lý lớp 4” sẽ dạy các cháu đầy đủ hơn: “Đầu thế kỉ I, nước ta bị nhà Hán đô hộ. Thái thú quận Giao Chỉ là Tô Định nổi tiếng tham lam, tàn bạo.” Còn đối với những cháu sớm hiểu biết, không đợi đến lớp 4 được thì thầy cô, cha mẹ, ông bà hoàn toàn có thể giải thích cho các cháu, thậm chí các cháu cũng có thể chủ động tìm kiếm thông tin trên mạng hay trong sách vở về thời kỳ này.
Việc bài tập đọc Hai Bà Trưng trong sách “Tiếng Việt lớp 3” nêu hay không nêu tên nhà Hán là chuyện nhỏ. Không nên vội thêu dệt thành những chuyện sai lạc với bản chất của sự việc.
GS.TS Nguyễn Minh Thuyết
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[h=1]SGK sai: Không nên "đánh tráo khái niệm"[/h]
Mới đây, tôi đọc được bài của GS.TS Nguyễn Minh Thuyết (Tác giả sách giải thích: Hai Bà Trưng đánh giặc nào - VietNamNet, 04/ 09), mà thấy khó chấp nhận cách lý giải, nên xin viết bài này trao đổi lại...
Sơ suất nhỏ và ...hệ lụy lớn
Ở cuối bài, GS.TS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng "Việc bài tập đọc Hai Bà Trưng trong sách "Tiếng Việt lớp 3" nêu hay không nêu tên nhà Hán là chuyện nhỏ. Không nên vội thêu dệt thành những chuyện sai lạc với bản chất sự việc"(?)
Tôi không hiểu trình độ thẩm thấu lịch sử của tác giả đến đâu, nhưng chắc chắn rằng ông đã quên nguyên tắc tối giản của bất kỳ bài học lịch sử nào, dù là chuyện kể, chính sử hay dã sử..., đều phải biết rằng ai đánh ai, đánh với mục đích gì.
Đánh giặc mà không biết kẻ thù là ai thì chẳng lẽ sự đui mù... dẫn dắt sao? Hay, tác giả cho rằng thời Hai Bà Trưng cũng giống thời nay, bạn- thù cứ lẫn lộn lung tung, nên tốt nhất là đừng bắt thẳng tay, day tận trán, để cho nó yên chuyện?
Đó là tôi không muốn suy luận - nói xa hơn rằng những tác giả của SGK đã "kỵ dơ" với từ HÁN vì đó không chỉ động đến tên của một triều đại mà động đến vấn đề lớn hơn.
Hàng chục phản đề trên báo chí mà tôi đã đọc trong thời gian qua chẳng thấy chỗ nào "thêu dệt" như tác giả đã nói, mà tôi chỉ thấy sự ngụy biện. Những câu sau đây nếu không phải ngụy biện thì là gì:
Các cháu còn nhỏ, đường học còn dài... Điều chưa biết ở môn này, lớp này, đến môn khác, lớp khác sẽ được học... Còn đối với các cháu sớm hiểu biết, không đợi đến lớp 4, thì thầy, cô, cha mẹ, ông bà hoàn toàn có thể giải thích cho các cháu, thậm chí các cháu cũng có thể chủ động tìm kiếm thông tin trên mạng hay trong sách vở về thời kỳ này (?)
Xin hỏi tác giả: Thứ nhất, SGK vốn phải bảo đảm tiêu chí sư phạm, khoa học... Do đó, nó có cho phép giáo viên, ông bà, cha mẹ diễn giải theo bất cứ cách nào, phụ thuộc vào bất cứ trình độ nào?
Thứ hai, một môn học "sơ sơ" để sau này, mai kia học lại là... đúng sao?
Chính điều này phải chăng là căn nguyên của thực trạng học sinh chán môn sử bởi SGK cứ lặp đi lặp lại 1 điều "cũ rích" suốt 12 năm, 16 năm? Học sinh lớp 3 không thấy chữ Hán thì đến lớp 4, các em thấy người lớn thêm vào là tốt hay xấu?
Thứ ba, nếu ông bà, cha mẹ các em học sinh là nông dân không có điều kiện đi học, mở mang hiểu biết, các em biết hỏi ai. Bởi đâu phải hàng triệu học sinh đều có cha mẹ, ông bà là GS.TS?
Thứ tư, ông nói các cháu chủ động tìm kiếm thông tin trên mạng. Thế nhưng, rất có thể, nhiều vùng quê nghèo, khó khăn không có mạng Internet, máy tính, hoặc các em không có tiền để thường xuên truy cập thông tin, các em sẽ hỏi ai?
Một sơ suất nhỏ dẫn đến "hệ lụy" lớn.
Học xong không hiểu, học để làm gì? Sự ngụy biện của tác giả còn đi xa hơn nữa, khi ông vạch cái sai cái thiếu của sách khác, để biện minh rằng họ sai được thì tôi cũng sai được (?). Và "ngày xưa" không ai trách trích dẫn thiếu thơ thì ngày nay tại sao lại trách tôi?
Đây là cách làm tối kỵ của một nhà khoa học bởi chuyện nào ra chuyện đó. Cũng không nên lấy cái sai của trước kia để cho rằng ngày nay được quyền sai lầm. Nếu không, cũng có thể gọi là một kiểu "đánh tráo khái niệm".
| Nếu học sinh học xong không hiểu Hai Bà Trưng đánh giặc nào, lại phải chờ đến sang năm hoặc đi hỏi ông, bà, cha, mẹ thì học để làm gì? Hóa ra người lớn đang cho trẻ nhỏ ăn món ăn kiến thức luôn luôn thiếu lượng dinh dưỡng tối thiểu hay sao? Chúng ta bắt trẻ học ngày học đêm để "ăn" cái thứ thực phẩm "thiếu dinh dưỡng", rồi xoa tay chối bỏ trách nhiệm ư? |
Còn nhớ, cách đây 7 năm, trong loạt bài Lịch sử theo trang sách học trò, đăng trên Lao Động, tôi đã nêu ra hàng loạt cái sai trong SGK lịch sử từ lớp 4 đến lớp 12, nhưng tiếc thay, tất cả các tác giả đều ...im lặng.
Thời nay đã khác, có người hỏi, có người trả lời, đó là điều tốt, đáng ghi nhận. Nhưng, phải nhấn mạnh rằng, thấy sai mà không sửa thì sự nhận lỗi hóa ra chỉ như viên sỏi nhỏ ném ao bèo.
Dù có nói cách gì đi nữa, thì câu chuyện kể phải có đủ nội dung cần thiết bám theo chủ đề. Chẳng hạn phải trả lời được những câu hỏi vì sao đánh? Ai đánh? Đánh ai? Đánh rồi được gì?... Nếu học sinh học xong không hiểu Hai Bà Trưng đánh giặc nào, lại phải chờ đến sang năm hoặc đi hỏi ông, bà, cha, mẹ thì học để làm gì?
Hóa ra người lớn đang cho trẻ nhỏ ăn món ăn kiến thức luôn luôn thiếu lượng dinh dưỡng tối thiểu hay sao? Chúng ta bắt trẻ học ngày học đêm để "ăn" cái thứ thực phẩm "thiếu dinh dưỡng" rồi xoa tay chối bỏ trách nhiệm ư?
Hà Văn Thịnh
